Как происходят процедуры реабилитации и банкротства с 2020 года

Об этом в ходе пресс-конференции в Службе центральных коммуникаций при Президенте РК рассказала и.о. заместителя председателя Комитета государственных доходов Министерства финансов РК Айгуль Уалиева.  27 декабря 2019 года принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования процедур реабилитации и банкротства, бюджетного, налогового законодательства и законодательства о железнодорожном транспорте» (далее - Закон). Целью принятия Закона является совершенствование законодательства о реабилитации и банкротстве, освобождение компаний микро- и малого бизнеса от уплаты налога на доход сроком на три года и усиление контроля за исполнением республиканского бюджета. Закон упрощает условия для применения процедур реабилитации и банкротства путем установления четких и понятных критериев для инициаторов процедур.  Основанием для обращения в суд с заявлением о применении реабилитации является неисполнение должником обязательств свыше четырех месяцев. Для возбуждения дела о банкротстве субъекту бизнеса достаточно предоставить данные о стабильном превышении обязательств над активами, что свидетельствует о его устойчивой неплатежеспособности.  В свою очередь, кредитор вправе обратиться в суд с заявлением о признании должника банкротом при наличии неисполненного перед ним денежного обязательства на основании вступившего в законную силу судебного акта или исполнительного документа о взыскании с должника денег либо признание долга должником.   При этом требования к размеру денежного обязательства и длительности его неисполнения Закон не устанавливает. Решение о применении реабилитационной процедуры или о признании должника банкротом принимается судом с учетом заключения о финансовой устойчивости должника.   Данный документ составляется временным администратором (в деле о реабилитации) или временным управляющим (в деле о банкротстве) на основе показателей деятельности должника. Заключение содержит выводы, согласно которым должник относится к определенному классу финансовой устойчивости.       Таким образом, устраняется неопределенность при оценке финансового состояния субъекта, что будет способствовать формированию единой правоприменительной практики. Кроме того, индивидуальным предпринимателям предоставлено право применить реабилитацию для восстановления своей платежеспособности во избежание прекращения предпринимательской деятельности. Одним из основных направлений Закона также является сокращение сроков проведения процедуры банкротства, что уменьшит затраты на ее проведение и повысит степень удовлетворения требований кредиторов. Для этого Закон предусматривает передачу отдельных полномочий собрания кредиторов комитету кредиторов. Такой подход обусловлен тем, что собрание кредиторов затратно по времени и финансам и предполагает участие всех кредиторов, тогда как комитет кредиторов является представительным органом собрания и процедура его созыва проще.  Положениями Закона обеспечен баланс между интересами залогового кредитора и кредиторов «социальной» направленности. Залоговый кредитор вправе принять заложенное имущество в счет удовлетворения своих требований только после погашения требований по оплате труда в размере не более трех минимальных размеров заработной платы на одного работника. Одним из нововведений Закона является предоставление возможности должникам, длительное время фактически не осуществлявшим предпринимательскую деятельность, ликвидироваться без возбуждения процедуры банкротства при условии отсутствия доходов и имущества. Для усиления ответственности лиц, использующих банкротство как способ ухода от исполнения обязательств, конкретизирован состав преступления (правонарушения) «Преднамеренное банкротство». В частности, сделан акцент на неправомерные действия учредителей и должностных лиц банкрота, выраженные в отчуждении и сокрытии имущества в личных интересах с целью уклонения от исполнения обязательств перед кредиторами. В целях улучшения качества услуг по осуществлению процедур реабилитации и банкротства профессиональным бухгалтерам предоставлено право осуществлять деятельность администратора без прохождения квалификационного экзамена.  Законом во исполнение поручения Главы государства с 1 января 2020 года по 1 января 2023 года субъекты микро- и малого предпринимательства освобождены от уплаты корпоративного (индивидуального) подоходного налога (кроме удерживаемого у источника выплаты), социального налога, единого земельного налога. Также Законом внесены поправки в Бюджетный кодекс Республики Казахстан, направленные на усиление ответственности за неэффективное использование и бюджетное планирование средств в государственном и квазигосударственном секторах.  Комитет государственных доходов РК   Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясы барысында ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитеті төрағасының орынбасары м.а. Айгүл Уалиева мәлімдеді. 2019 жылғы 27 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне оңалту және банкроттық рәсімдерін, бюджеттік, салықтық заңнаманы және теміржол көлігі туралы заңнаманы жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі - Заң) қабылданды. Заңды қабылдаудың мақсаты оңалту және банкроттық туралы заңнаманы жетілдіру, микро- және шағын бизнес компанияларын табысқа салынатын салықтан үш жыл мерзімге босату және республикалық бюджетті орындауға бақылауды күшейту болып табылады. Заң рәсімдерді бастамашылық ететіндер үшін нақты және түсінікті критерийлерді белгілеу арқылы оңалтуды және банкроттықты қолдану үшін талаптарды жеңілдетеді. Оңалтуды қолдану туралы өтінішпен сотқа жүгінудің негізі борышкермен міндеттерін төрт айдан аса орындамауы болып табылады. Банкроттық туралы істі қозғау үшін бизнес субъектісіне міндеттемелердің активтерден тұрақты асатындығы туралы деректерді ұсынуы жеткілікті, бұл оның орнықты төлемге қабілетсіздігін дәлелдейді. Өз кезегінде, кредитор заңды күшіне енген сот актісі немесе борышкерден ақшаны өндіріп алу туралы атқарушылық құжат немесе борышкердің қарызды тануы негізінде оның алдындағы міндеттемелер орындалмаған кезде борышкерді банкрот деп тану туралы өтінішпен сотқа жүгінуге құқылы. Бұл ретте Заң ақшалай міндеттемелердің мөлшеріне және олардың орындалмау ұзақтығына талап қоймайды. Оңалту рәсімін қолдану және борышкерді банкрот деп тану туралы шешімді сот борышкердің қаржылық орнықтылығы туралы қорытындыны ескере отырып қабылдайды. Бұл құжат борышкер қызметінің көрсеткіштері негізінде уақытша әкімшімен (оңалту туралы істе) немесе уақытша басқарушымен (банкроттық туралы істе) құрылады. Қорытынды борышкер қаржылық орнықтылықтың белгілі сыныбына жатады деген тұжырымды қамтиды. Сонымен, субъектінің қаржылық жағдайын бағалау кезіндегі айқынсыздық алып тасталады, ол бірыңғай құқық қолдану тәжірибесін құруға ықпал ететін болады. Сонымен қатар, кәсіпкерлік қызметін тоқтатуды болдыртпау үшін өзінің төлемге қабілеттілігін қалпына келтіру мақсатында оңалтуды қолдану құқығы дара кәсіпкерлерге берілді.​Заңның негізгі бағыттарының бірі банкроттық рәсімін жүргізу мерзімдерін қысқарту болып табылады, бұл оны жүргізу шығындарын азайтады және кредиторлардың талаптарын қанағаттандыру деңгейін арттырады. Бұл үшін Заң кредиторлар жиналысының кейбір өкілеттіктерін кредиторлар комитетіне беруді көздейді. Мұндай тәсілді қолдану кредиторлар жиналысы уақыт пен қаржы жағынан шығынды және барлық кредиторлардың қатысуын талап ететіндігіне байланысты, өз кезегінде кредиторлар комитеті жиналыстың өкілдік органы болып табылады және оны шақыру рәсімі жеңілірек. Заңның қағидаларымен кепілді кредитор мен «әлеуметтік» бағыттағы кредиторлар мүдделерінің теңгерімі қамтамасыз етілді. Кепілді кредитор бір жұмыскерге үш ең төменгі жалақыдан аспайтын көлемде еңбек ақы бойынша талаптарды өтегеннен кейін ғана кепіл мүлкін өз талаптарын қанағаттандыру есебіне алуға құқылы. Заңның жаңалықтарының бірі ұзақ уақыт бойы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырмаған борышкерлерге табысы мен мүлкі болмаған жағдайда банкроттық рәсімін қозғамастан таратылуға мүмкіндік беру болып табылады. Банкроттықты міндеттемелерін орындаудан жалтару тәсілі ретінде пайдаланатын тұлғалардың жауапкершілігін күшейті үшін «Әдейі банкроттық» қылмысының (құқық бұзушылығының) құрамы нақтыланды. Атап айтқанда, кредиторлар алдындағы міндеттемелерін орындаудан жалтару мақсатында өзінің мүддесі үшін мүлкін иеліктен шығару және жасыру түріндегі құрылтайшылардың және банкроттың лауазымды тұлғаларының құқыққа қайшы әрекеттеріне негізделді. Оңалтуды және банкроттықты жүзеге асыру бойынша қызметтің сапасын жақсарту мақсатында кәсіпқой бухгалтерлерге біліктілік емтиханын тапсырмай әкімші қызметін жүзеге асыру құқығы берілді. Заңмен, Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау үшін, 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 1 қаңтарға дейінгі кезеңде микро- немесе шағын кәсіпкерлік субъектілері корпоративтік (жеке) табыс салығын (төлем көзінен ұсталатыннан басқа), әлеуметтік салығын, бірыңғай жер салығын төлеуден босатылды. Сондай-ақ, Заңмен мемлекеттік және квазимемлекеттік секторлардағы қаражатты тиімсіз пайдалану және бюджеттік жоспарлау үшін жауапкершілікті күшейтуге бағытталған түзетулер Қазақстан Республикасы Бюджеттік Кодексіне енгізілді.